આજના ડિજિટલ યુગમાં, કોમ્પ્યુટર એ આપણા જીવનનો અભિન્ન ભાગ બની ગયું છે. પરંતુ શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે તમારા કોમ્પ્યુટરની પાછળ રહેલા તે બધા પોર્ટ્સ અને કનેક્ટર્સ ખરેખર શું કરે છે? આ પોર્ટ્સ માત્ર સાધારણ નથી – તે આપણા કોમ્પ્યુટરને વિશ્વ સાથે જોડતા મહત્વપૂર્ણ માર્ગો છે.
દરેક પોર્ટની પોતાની વિશિષ્ટ ભૂમિકા હોય છે, જેમ કે આપણા ઘરમાં દરેક રૂમનું અલગ કાર્ય હોય છે. કેટલાક પોર્ટ્સ ડેટા ટ્રાન્સફર કરવા માટે છે, જ્યારે અન્ય વિડિયો સિગ્નલ મોકલે છે, અથવા ઓડિયો કનેક્શન પૂરું પાડે છે. આ બધા પોર્ટ્સ સાથે મળીને આપણા કોમ્પ્યુટરને એક સંપૂર્ણ મલ્ટિમીડિયા અને કમ્યુનિકેશન ડિવાઇસ બનાવે છે.
કોમ્પ્યુટર પોર્ટ્સનો ઇતિહાસ ખૂબ રસપ્રદ છે. 1980ના દાયકામાં, આપણી પાસે માત્ર મર્યાદિત પોર્ટ્સ હતા – સીરિયલ અને પેરેલલ પોર્ટ જેવા. આજે, આપણી પાસે USB-C જેવા આધુનિક પોર્ટ્સ છે જે એક જ કનેક્ટર દ્વારા ડેટા ટ્રાન્સફર, વિડિયો આउટપુટ, અને ઝડપી ચાર્જિંગ જેવી અનેક સુવિધાઓ પૂરી પાડે છે. આ વિકાસ યાત્રા ટેકનોલોજીના ક્ષેત્રમાં થયેલી પ્રગતિનું પ્રતિબિંબ છે.
આ માર્ગદર્શિકામાં, આપણે કોમ્પ્યુટર પોર્ટ્સની દુનિયામાં એક રસપ્રદ સફર કરીશું. આપણે જાણીશું કે દરેક પોર્ટ કેવી રીતે કામ કરે છે, તેનો ઉપયોગ ક્યારે કરવો જોઈએ, અને તેમની વિશિષ્ટતાઓ શું છે. આ જ્ઞાન તમને તમારા કોમ્પ્યુટરનો વધુ અસરકારક રીતે ઉપયોગ કરવામાં અને યોગ્ય હાર્ડવેર ખરીદવામાં મદદ કરશે.
ચાલો, આ ટેકનોલોજીકલ યાત્રાની શરૂઆત કરીએ અને જાણીએ કે આ દરેક પોર્ટ કેવી રીતે આપણા ડિજિટલ જીવનને સરળ અને વધુ કાર્યક્ષમ બનાવે છે. આ માર્ગદર્શિકા તમને માત્ર તકનીકી માહિતી જ નહીં, પરંતુ વ્યવહારિક સમજ પણ આપશે, જેથી તમે આત્મવિશ્વાસ સાથે તમારા કોમ્પ્યુટરના દરેક પોર્ટનો ઉપયોગ કરી શકો.
USB (Universal serial bus):
USB પોર્ટ એ આજે સૌથી વધારે કોમન પોર્ટ છે. આ પોર્ટ ની મદદ થી તમે ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકો અથવા કોઈ બીજા ડિવાઇઝ ને કોમ્પ્યુટર સાથે જોડી શકો છો. જેવા કે કી બોર્ડ, ગેમ પેડ, માઉસ, પ્રિન્ટર વગેર.
USB ના કુલ ૪ અલગ અલગ વર્ઝન છે. અને દરેક ના પાછા અલગ પ્રકાર છે. શરૂઆત ૧૯૯૫ ની સાલ માં કરવામાં આવી હતી. IBM, MICROSOFT, INTEL, COMPAQ, જેવી મોટી કંપની ઓ એ સાથે મળી ને USB ઈમ્પ્લેમેન્ટ ફોરમ ની સ્થાપના કરી આ સંસ્થા USB માટે ના નિયમ નક્કી કરે છે. આ USB ના આજ સુધી કુલ પાંચ વર્ઝન આવી ગયા છે. જે નીચે પ્રમાણે છે.
USB 1.0 :
આ યુએસબી પોર્ટ વર્ઝન ની સ્પીડ ૧.૫ Mbit/s (મેગાબીટ્સ પર સેકન્ડ) હોય છે. અને વધુ માં વધુ ૧૨ Mbit/s હોય છે. પણ આ વર્ઝન હવે ક્યાય વપરાતું નથી.
USB 2.0 :
આ વર્ઝન 2000માં રજૂ કરવામાં આવ્યું અને આજે પણ વ્યાપકપણે વપરાય છે. આ વર્ઝન આજે લગભગ દરેક કોમ્પ્યુટર માં હોય છે. આ વર્ઝન એપ્રીલ ૨૦૦૦ માં રીલીઝ કરવામાં આવ્યું હતું. આ ની મદદ થી ડેટા ટ્રાન્સફર ૨૮૦ Mbit/s થી લઇ ૪૦૦ Mbits ની સ્પીડે કરી શકાય છે. USB ૨.૦ નું પોર્ટ કે પ્લગ હમેશા બ્લેક કલર માં રાખવામાં આવે છે.
ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ: 280 Mbps થી 400 MBPS (મેગાબિટ્સ પ્રતિ સેકન્ડ)
ઉપયોગ: કીબોર્ડ, માઉસ, પેનડ્રાઇવ, પ્રિન્ટર
ઓળખવાની રીત: સામાન્ય રીતે કાળા રંગનો પોર્ટ
USB 3.0
આ વર્ઝન ૨૦૦૮ માં આવ્યું હતું જેમ જેમ ડેટા નો વપરાશ વધતો ગયો તેમ વધારે સ્પીડ થી ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકાય એ માટે આ પોર્ટ ની રચના કરવામાં આવી. આ વર્ઝન 5 GBPS ઝડપે ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. આ પોર્ટ પણ આજ ના દરેક કોમ્પ્યુટર માં આપવામાં આવે છે. આ નો પોર્ટ અને પીન બ્લુ કલર માં રાખવામાં આવે છે. આને આ બેકવર્ડ કોમ્પેટેબલ હોય છે મતલબ આ પોર્ટ ની અંદર તમે યુએસબી ૨.૦ ધરાવતા ડિવાઈસ નો ઉપયોગ કરી શકો છો.
ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ: 5 Gbps (ગીગાબિટ્સ પ્રતિ સેકન્ડ)
ઉપયોગ: એક્સટર્નલ હાર્ડ ડ્રાઇવ, હાઈ-સ્પીડ સ્ટોરેજ ડિવાઇસ
ઓળખવાની રીત: બ્લુ રંગનો પોર્ટ
USB 3.1:
આ પોર્ટ ૧૦ GBP/s ની સ્પીડ થી ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. HD મુવી, કે ખુબ મોટી સાઈઝ ધરાવતી ફાઈલ ને ટ્રાન્સફર કરવા માટે આ પોર્ટ છે. આને USB SS એટલે કે સુપરસ્પીડ તરીકે પણ ઓળખવા માં આવે છે. આ ૩.૦ નું એડવાન્સ વર્ઝન છે. ૩.૦ અને ૩.૧ બંને સરખા પોર્ટ વાપરે છે. આ પોર્ટ માં પણ GEN-૧ અને GEN-૨ એમ બે વર્ઝન છે.
USB-Type-C:
USB Type-C પોર્ટ એ આધુનિક કોમ્પ્યુટર અને મોબાઇલ ટેકનોલોજીમાં એક ક્રાંતિકારી પરિવર્તન છે. આ પોર્ટની સૌથી મહત્વપૂર્ણ વિશેષતા એ છે કે તે રિવર્સિબલ છે – એટલે કે તમે કનેક્ટરને કોઈપણ દિશામાં જોડી શકો છો, જે જૂના USB પોર્ટ્સની જેમ ચોક્કસ દિશામાં જ જોડવાની જરૂરિયાત દૂર કરે છે. આ સરળતા વપરાશકર્તાઓ માટે ખૂબ સુવિધાજનક છે.
USB-C પોર્ટની ટેકનિકલ ક્ષમતાઓ પણ નોંધપાત્ર છે. આ પોર્ટ 40 Gbps સુધીની અવિશ્વસનીય ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ પ્રદાન કરે છે, જે મોટી ફાઇલો અને 4K/8K વિડિયો જેવી ભારે માહિતીને ઝડપથી ટ્રાન્સફર કરવા માટે આદર્શ છે. વળી, તે 100 વૉટ સુધીની પાવર ડેલિવરી સપોર્ટ કરે છે, જેનો અર્થ એ છે કે તે એક જ કેબલ દ્વારા લેપટોપ જેવા મોટા ડિવાઇસને પણ ચાર્જ કરી શકે છે.
આ પોર્ટની બહુમુખી પ્રતિભા પણ નોંધપાત્ર છે. એક જ USB-C પોર્ટ દ્વારા તમે ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકો છો, વિડિયો આઉટપુટ મોકલી શકો છો (જેમ કે એક્સટર્નલ મોનિટર સાથે જોડાણ), ઓડિયો ડિવાઇસ કનેક્ટ કરી શકો છો, અને ડિવાઇસ ચાર્જ પણ કરી શકો છો. આ ‘ઓલ-ઇન-વન’ અભિગમ ડિવાઇસ ડિઝાઇનને સરળ બનાવે છે અને વપરાશકર્તાઓ માટે અનેક કેબલ્સની જરૂરિયાત ઘટાડે છે.
USB 4.0:
USB 4.0 એ USB ટેકનોલોજીની સૌથી આધુનિક આવૃત્તિ છે, જે 2019માં USB-IF (USB Implementers Forum) દ્વારા જાહેર કરવામાં આવી. આ ટેકનોલોજી થન્ડરબોલ્ટ 3 પ્રોટોકોલ પર આધારિત છે, જે Intel દ્વારા ઓપન-સોર્સ બનાવવામાં આવી છે.
ટેકનિકલ ક્ષમતાઓ: USB 4.0 આશ્ચર્યજનક 40 Gbps (ગીગાબિટ્સ પ્રતિ સેકન્ડ)ની ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ પ્રદાન કરે છે. આનો અર્થ એ છે કે તમે એક 4K મૂવી માત્ર સેકન્ડોમાં ટ્રાન્સફર કરી શકો છો. આ સ્પીડ USB 3.2ની તુલનામાં બમણી છે.
પાવર ડેલિવરી: આ નવી ટેકનોલોજી 100 વૉટ સુધીની પાવર ડેલિવરી સપોર્ટ કરે છે, જે લેપટોપ, ટેબ્લેટ અને અન્ય મોટા ડિવાઇસને ઝડપથી ચાર્જ કરવા માટે પૂરતી છે. આ એક જ કેબલ દ્વારા ડેટા ટ્રાન્સફર અને ચાર્જિંગ બંને કાર્યો કરી શકે છે.
ડિસ્પ્લે ક્ષમતાઓ: USB 4.0 બે 4K ડિસ્પ્લે અથવા એક 8K ડિસ્પ્લેને સપોર્ટ કરી શકે છે. આ વિશેષતા ગ્રાફિક ડિઝાઇનર્સ, વિડિયો એડિટર્સ અને ગેમર્સ માટે ખાસ ઉપયોગી છે.
USB CONNECTORS
USB Type-A (સ્ટાન્ડર્ડ કનેક્ટર):
આ સૌથી જૂનો અને સામાન્ય USB કનેક્ટર છે. તેનો આકાર લંબચોરસ છે અને તે માત્ર એક જ દિશામાં જોડી શકાય છે. USB 1.0થી લઈને USB 3.2 સુધીના તમામ વર્ઝનમાં આ કનેક્ટર વપરાય છે. પેનડ્રાઇવ, માઉસ, કીબોર્ડ જેવા ઉપકરણોમાં સૌથી વધુ જોવા મળે છે. USB 2.0 Type-A કાળા રંગનો અને USB 3.0 Type-A વાદળી રંગનો હોય છે.
USB Type-B (સ્ક્વેર કનેક્ટર):
આ કનેક્ટર ચોરસ આકારનો છે અને મુખ્યત્વે પ્રિન્ટર, સ્કેનર જેવા મોટા ઉપકરણોમાં વપરાય છે. USB 2.0 Type-B અને USB 3.0 Type-B બંને અલગ આકારના હોય છે, જેથી તેમને એકબીજાની જગ્યાએ વાપરી શકાતા નથી. USB 3.0 Type-B કનેક્ટર વધારાની પિન્સ ધરાવે છે જે ઝડપી ડેટા ટ્રાન્સફર માટે જરૂરી છે.
USB Mini-A અને Mini-B:
આ નાના કદના કનેક્ટર્સ જૂના ડિજિટલ કેમેરા અને MP3 પ્લેયર જેવા પોર્ટેબલ ઉપકરણો માટે બનાવવામાં આવ્યા હતા. Mini-A આજે ભાગ્યે જ જોવા મળે છે, જ્યારે Mini-B હજુ પણ કેટલાક ઉપકરણોમાં વપરાય છે. તેમની સાઈઝ સ્ટાન્ડર્ડ USB કનેક્ટર કરતાં નાની છે પણ Micro કનેક્ટર કરતાં મોટી છે.
USB Micro-A અને Micro-B:
સ્માર્ટફોન અને ટેબ્લેટ માટે બનાવવામાં આવેલા આ અત્યંત નાના કનેક્ટર્સ છે. Micro-B સૌથી વધુ લોકપ્રિય બન્યો અને લાંબા સમય સુધી મોબાઈલ ઉપકરણોનો સ્ટાન્ડર્ડ કનેક્ટર રહ્યો. USB 3.0 Micro-B કનેક્ટર વધારાના પિન્સ સાથે આવે છે જે એક્સટર્નલ હાર્ડ ડ્રાઇવ જેવા ઉપકરણોમાં ઝડપી ડેટા ટ્રાન્સફર માટે વપરાય છે.
USB Type-C: આ આધુનિક USB કનેક્ટર છે જે ધીરે ધીરે બધા ઉપકરણોમાં સ્ટાન્ડર્ડ બની રહ્યો છે. તેની મુખ્ય ખાસિયત એ છે કે તે રિવર્સિબલ છે – એટલે કે કોઈપણ દિશામાં જોડી શકાય છે. તે ઝડપી ડેટા ટ્રાન્સફર (40Gbps સુધી), વિડિયો આઉટપુટ અને પાવર ડેલિવરી (100W સુધી) સપોર્ટ કરે છે. નવા સ્માર્ટફોન, લેપટોપ અને ટેબ્લેટમાં આ કનેક્ટર જોવા મળે છે.
Thunderbolt:
થન્ડરબોલ્ટ પોર્ટ એ Intel અને Apple દ્વારા સંયુક્તપણે વિકસાવવામાં આવેલી એક અત્યાધુનિક ટેકનોલોજી છે. આ પોર્ટની શરૂઆત 2011માં થઈ, જ્યારે કમ્પ્યુટર જગતને એક એવા ઇન્ટરફેસની જરૂર હતી જે ઝડપી ડેટા ટ્રાન્સફર અને વિડિયો સિગ્નલ બંનેને એક સાથે સંભાળી શકે. એક રીતે જોઈએ તો, થન્ડરબોલ્ટ એ USB અને DisplayPort ટેકનોલોજીનું શક્તિશાળી મિશ્રણ છે
થન્ડરબોલ્ટ 1 (2011):
થન્ડરબોલ્ટની પ્રથમ આવૃત્તિએ કમ્પ્યુટર ઇન્ટરફેસ ટેકનોલોજીમાં એક નવું પ્રકરણ શરૂ કર્યું. આ વર્ઝન Mini DisplayPort કનેક્ટરનો ઉપયોગ કરતું હતું અને 10 Gbps ની ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ પ્રદાન કરતું હતું. દરેક થન્ડરબોલ્ટ ચેનલ બે અલગ-અલગ 10 Gbps ની લેન ધરાવતો હતો, જે PCI Express ડેટા અને DisplayPort વિડિયો સિગ્નલ માટે વપરાતી હતી. આ પોર્ટ એક સાથે બે થન્ડરબોલ્ટ ડિવાઇસને ડેઇઝી-ચેઇન કનેક્શનમાં જોડવાની ક્ષમતા ધરાવતો હતો અને 10W સુધીની પાવર ડેલિવરી કરી શકતો હતો.
થન્ડરબોલ્ટ 2 (2013):
થન્ડરબોલ્ટ 2એ ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડને બમણી કરીને 20 Gbps સુધી પહોંચાડી. આ વર્ઝનમાં એક મહત્વપૂર્ણ સુધારો એ હતો કે તે બંને ચેનલ્સના બેન્ડવિડ્થને એક સાથે વાપરી શકતું હતું. આનો અર્થ એ કે જો કોઈ એપ્લિકેશનને વધુ બેન્ડવિડ્થની જરૂર હોય તો તે બંને ચેનલનો ઉપયોગ કરી શકતી હતી. આ વર્ઝન પણ Mini DisplayPort કનેક્ટર વાપરતું હતું અને તે પણ 10W પાવર ડેલિવરી કરી શકતું હતું. થન્ડરબોલ્ટ 1 સાથે સંપૂર્ણ બેકવર્ડ કમ્પેટિબિલિટી ધરાવતું હતું.
થન્ડરબોલ્ટ 3 (2015):
થન્ડરબોલ્ટ 3એ આ ટેકનોલોજીમાં ક્રાંતિકારી ફેરફાર લાવ્યો. તેણે Mini DisplayPort કનેક્ટરને બદલે USB Type-C કનેક્ટરનો ઉપયોગ શરૂ કર્યો, જે વધુ કૉમ્પેક્ટ અને વર્સેટાઇલ હતો. આ વર્ઝનની ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ 40 Gbps સુધી પહોંચી, જે અગાઉના વર્ઝન કરતાં બમણી હતી. તે 100W સુધીની પાવર ડેલિવરી કરી શકતું હતું, બે 4K મોનિટર અથવા એક 5K મોનિટર સપોર્ટ કરી શકતું હતું, અને એક્સટર્નલ GPU સાથે પણ કામ કરી શકતું હતું. આ વર્ઝને થન્ડરબોલ્ટને મુખ્ય ધારાની ટેકનોલોજી બનાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી.
થન્ડરબોલ્ટ 4 (2020):
થન્ડરબોલ્ટની નવીનતમ આવૃત્તિ એ થન્ડરબોલ્ટ 3ની સફળતાને વધુ આગળ લઈ જાય છે. તેની મહત્તમ ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ 40 Gbps જ છે, પરંતુ તેમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ સુધારા કરવામાં આવ્યા છે. તે ઓછામાં ઓછી 32 Gbps PCIe ડેટા સ્પીડની ગેરંટી આપે છે, જે ગ્રાફિક્સ કાર્ડ અને સ્ટોરેજ ડિવાઇસ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. તેમાં વધારેલી સુરક્ષા વિશેષતાઓ છે, જે ડિવાઇસને અનધિકૃત ઍક્સેસથી બચાવે છે. વળી, તે બે 4K મોનિટર અથવા એક 8K મોનિટર સપોર્ટ કરી શકે છે અને Universal હબ્સ માટે ઓછામાં ઓછા એક થન્ડરબોલ્ટ પોર્ટની જરૂરિયાત ફરજિયાત કરે છે. પાવર ડેલિવરી ક્ષમતા 100W જેટલી જ રહે છે, પરંતુ તેમાં વેક-ફ્રોમ-સ્લીપ જેવી નવી સુવિધાઓ ઉમેરવામાં આવી છે.
HDMI:
HDMI એટલે (High Defination Multimedia Interface) આ પણ એક પ્રકાર ની ડિસ્પ્લે ટેકનોલોજી છે. આ નો ઉપયોગ ખુબ વધારે ઓડિયો અને વિડીયો રેઝોલ્યુંસન માટે થાય છે. આ આજ નો સૌથી કોમન પોર્ટ છે.આ પોર્ટ તમારા લેપટોપ,ડિવીડી,બ્લુ-રે પ્લેયર ,LCD અને LED ટીવી માં જોવા મળે છે. આ ટેકનોલોજી ની શરૂઆત ૮ કંપની એ ભેગી મળી ને કરી હતી આજે આ HDMI ફોરમ નામની સંસ્થા બનાવી. આજે આ સંસ્થા માં ૮૩ કંપની સામેલ છે. પ્રથમ વર્ઝન ૨૦૦૨ આવ્યુ હતું. આજ સુધી કુલ સાત વર્ઝન આવી ગયા છે. વર્ઝન આવી ગયા છે.
| ૧.૦ | ૧.૧ | ૧.૨ | ૧.૩ | ૧.૪ | ૨.૦ | ૨.૧ | |
| રેઝોલ્યુંસન | ૧૯૨૦x૧૨૦૦ ૬૦ HZ | ૧૯૨૦x૧૨૦૦ ૬૦ HZ | ૧૯૨૦x૧૨૦૦ ૬૦ HZ | ૨૫૬૦x૧૬૦૦ ૬૦ HZ | ૩૮૪૦x૨૧૬૦ ૪૦૯૬x૨૧૬૦ ૩D:૧૯૨૦x૧૦૮૦ | ૪૦૯૬x ૨૧૬૦ (4k) ૩D:૧૯૨૦x 1૦૮૦ | 4K,5K,8K,10K Also 3D supported |
DISPLAYPORT:
ડિસ્પ્લેપોર્ટ એ VESA (વિડિયો ઇલેક્ટ્રોનિક્સ સ્ટાન્ડર્ડ્સ એસોસિએશન) દ્વારા વિકસાવવામાં આવેલું એક આધુનિક ડિજિટલ ડિસ્પ્લે ઇન્ટરફેસ છે. 2006માં તેની શરૂઆત થઈ હતી. HDMI કન્ઝ્યુમર ઇલેક્ટ્રોનિક્સ માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે ડિસ્પ્લેપોર્ટ ખાસ કરીને કમ્પ્યુટર ડિસ્પ્લે અને પ્રોફેશનલ ઉપયોગ માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું.
ડિસ્પ્લેપોર્ટ ઘણા ક્ષેત્રોમાં શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરે છે. નવીનતમ વર્ઝન (ડિસ્પ્લેપોર્ટ 2.1) 16K રેઝોલ્યુશન 60Hz પર અથવા 4K 240Hz રિફ્રેશ રેટ સુધી સપોર્ટ કરે છે. આ ઇન્ટરફેસ વિડિયો અને ઓડિયો ઉપરાંત USB ડેટા અને પાવર ડેલિવરી પણ એક જ કેબલ દ્વારા આપી શકે છે.
વર્ઝન્સનો વિકાસ:
ડિસ્પ્લેપોર્ટ 1.0-1.1a (2006-2008): મૂળભૂત માળખું સ્થાપિત કર્યું અને 2560×1600 રેઝોલ્યુશન સપોર્ટ કર્યું.
ડિસ્પ્લેપોર્ટ 1.2 (2009): બેન્ડવિડ્થ બમણી કરી અને મલ્ટી-સ્ટ્રીમ ટ્રાન્સપોર્ટ (MST) દાખલ કર્યું જે એકાધિક ડિસ્પ્લે ડેઇઝી-ચેઇનિંગ માટે ઉપયોગી છે.
ડિસ્પ્લેપોર્ટ 1.3/1.4 (2014-2016): HDR સપોર્ટ અને 8K ડિસ્પ્લે માટે વધારેલી બેન્ડવિડ્થ લાવ્યું.
ડિસ્પ્લેપોર્ટ 2.0/2.1 (2019-2022): 80 Gbps સુધીની બેન્ડવિડ્થ સાથે મોટો ટેકનોલોજિ લાવ્યું.
ઉપયોગના મુખ્ય ક્ષેત્રો:
પ્રોફેશનલ ગ્રાફિક્સ અને વિડિયો એડિટિંગ
હાઇ-એન્ડ ગેમિંગ
મલ્ટી-મોનિટર સેટઅપ
વર્કસ્ટેશન અને પ્રોફેશનલ કમ્પ્યુટિંગ
DVI :
DVI નો મતલબ થાય છે. Digital Visual Interface. આ પોર્ટ પણ સૌથી કોમન પોર્ટ છે.આ પોર્ટ ૧૯૯૯ માં ડીઝાઇન કરવામાં આવેલ છે.આ પોર્ટ ૧૯૨૦x૧૨૦૦ અને ૨૫૬૦x ૧૬૦૦ નું પ્રસારણ કર શકે છે. આ પોર્ટ હમેશા સફેદ કલર માં હોય છે. DVI-A , DVI-D, DVI-I, આમાં પણ DVI-D અને i ના બે કેટેગરી છે બંને માં સિંગલ લીંક અને ડ્યુઅલ લીંક એમ કેટેગરી છે. જયારે DVI-A માત્ર એનેલોગ સિગ્નલ મોકલી શકે છે. જયારે D Digital સિગ્નલ મોકલી શકે છે. આ પોર્ટ તમને ફ્લેટ પેનલ tv અને અમુક dvd પ્લેયર માં જોવા મળી શકે છે. આ પોર્ટ ના ખાસ વર્ઝન mini-DVI અને Micro-DVI અમુક એપલ ના લેપટોપ માં જોવા મળી શકે છે. આ પોર્ટ ની સૌથી મોટી ખામી એ છે આ વિડીયો ની સાથે ઓડિયો નું પ્રસારણ નથી કર શકતું.
VGA :
આ પોર્ટ સૌથી જુનો છે અને હાલ તી તારીખ માં વપરાય છે. VGA નું આખું નામ Video Graphics Array એવું થાય છે. આ પોર્ટ ની રચના ૧૯૮૭ માં IBM કંપની એ કરી હતી. આ પોર્ટ સામન્ય રીતે બ્લુ કલર માં જોવા મળે છે અને પોર્ટ ની બંને બાજુ સ્ક્રુ હોય છે. આ પણ માત્ર video નું જ પ્રસારણ કર શકે છે.ઓડિયો નું નહી. અના કનેક્ટર ને DE-૧૫ પણ કહેવામાં આવે છે. કારણ કે તેમાં કુલ ૧૫ પીન હોય છે. VGA પોર્ટ ૧૯૨૦x ૧૦૮૦ નું રેઝોલ્યુંસન સપોર્ટ કરી શકે છે.
PS/2:
આ બે પોર્ટ કી બોર્ડ અને માઉસ ને કનેક્ટ કરવા માટે વપરાય છે. PS/૨ નો અર્થ પર્સનલ સિસ્ટમ ૨ એવો થાય છે, કારણ કે આ સૌ પ્રથમ ibm ના ps/૨ કોમ્પ્યુટર માં માં હતા. આમાં પર્પલ કલર નો પોર્ટ કી બોર્ડ માટે અને ગ્રીન કલર નો માઉસ માટે વપરાય છે. ધીરે ધીરે આ પોર્ટ નું સ્થાન USB એ લઇ લીધું છે.
serial port:
આ પોર્ટ ને કોમ પોર્ટ પણ કહેવામાં આવે છે. આ પોર્ટ કમ્યુનિકેશન માટે વપરાય છે. આ બીટ બાય બીટ ડેટા નું ટ્રાન્સફર કરે છે. આ પોર્ટ પણ સૌથી જુના પોર્ટ માંથી એક છે અને હજી પણ કોમ્પ્યુટર અને બીજા ઘણા પ્રકાર ના સાધન માં વપરાય છે જેમ કે મોડેમ, CNC કંટ્રોલર, જુના પ્રિન્ટર, ટેક્સ્ટ બેઝ્ડ display બોર્ડ, અમુક ખાસ પ્રકાર ના indstrial કોમ્પ્યુટર માં વપરાય છે. આ માં કુલ બે પ્રકાર ના કનેક્ટર વપરાય છે જેમાં DB-9 અથવા DB-25 તરીકે ઓળખાય છે.
Parallel Port :
આ પોર્ટ ને LPT પોર્ટ અથવા પ્રિન્ટર પોર્ટ પણ કહેવા માં આવે છે. આની રચના પણ ibm કંપની એ કરી હતી. સીરીયલ પોર્ટ એક પછી એક બીટ મોકલે છે જયારે પેરેલલ પોર્ટ એક સાથે ૮ બીટ ડેટા નું ટ્રાન્સફર કરી શકે છે. આ પોર્ટ સાથે એક્સટરનલ ડિવાઈસ જોડી શકાઈ છે જેમ કે પ્રિન્ટર, સ્કેનર, એક્સટરનલ હાર્ડ ડિસ્ક. આ પોર્ટ નું સ્થાન આજે USB એ લઇ લીધું છે. આ પોર્ટ નું માત્ર એક જ કનેક્ટર છે જેને DB-25 કહેવામાં આવે છે.
Firewire port:
આ પોર્ટ ને ૧૩૯૪ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ પોર્ટ ની ડીઝાઇન એપલ કંપની એ બનાવી હતી. જે ઘણી હદે USB ને મળતી આવે છે. આ પોર્ટ એપલ ના કોમ્પ્યુટર માં વધારે જોવા મળે છે. આ પોર્ટ ના કુલ 4 વર્ઝન છે. Firewire-400 , Firewire-800, Firewire-1600, Firewire-3200 આ પોર્ટ ૨૦૧૩ સુધી ખુબ પોપ્યુલર હતો પણ તેનું સ્થાન Thunderbolt અને USB એ લઇ લીધું છે. આ પોર્ટ ૪૦૦ MBPS થી લઇ ને ૮૦૦ mbps સુધી ની સ્પીડે ડેટા ટ્રાન્સફર કરી શકે છે.
Ethernet Port:
ઈથરનેટ પોર્ટ એ નેટવર્ક કનેક્ટિવિટી માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ ઇન્ટરફેસ છે જે RJ-45 કનેક્ટર દ્વારા કમ્પ્યુટર્સ અને નેટવર્ક ડિવાઇસને જોડવા માટે વપરાય છે. આ પોર્ટ CAT5, CAT6 અથવા CAT7 કેબલ્સ સાથે કામ કરે છે અને તે 10 Mbps થી લઈને 10 Gbps સુધીની ડેટા ટ્રાન્સફર સ્પીડ પ્રદાન કરી શકે છે. ઈથરનેટ પોર્ટમાં LED લાઇટ્સ હોય છે જે કનેક્શનની સ્થિતિ અને નેટવર્ક એક્ટિવિટી દર્શાવે છે. વાયર્ડ નેટવર્ક કનેક્શન હોવાથી, તે Wi-Fi કરતાં વધુ સ્થિર અને સુરક્ષિત કનેક્શન પ્રદાન કરે છે. મોટાભાગના કમ્પ્યુટર્સ, લેપટોપ્સ, રાઉટર્સ, સ્વિચીસ અને ગેમિંગ કન્સોલ્સમાં ઈથરનેટ પોર્ટ આવેલી હોય છે, જે તેને નેટવર્કિંગ માટેનું એક યુનિવર્સલ સ્ટાન્ડર્ડ બનાવે છે.
Audio port:
આ એક ઓડિયો પોર્ટ છે. ડેસ્કટોપ પર તમને ઘણી વાર એ હેડફોન જેક અને એક માઈક માટે નો પોર્ટ હોય છે જયારે લેપટોપ માં બંને માટે માત્ર એક જ પોર્ટ આપવા માં આવે છે. ઓડિયો પોર્ટ ની ના કુલ ૩ standard છે. ૨.૫ MM, ૩.૫ MM, અને ૬.૫ MM. આમાં થી ૩.૫ mm જેક સૌથી વધારે વપરાય છે. દરેક લેપટોપ તથા મોબાઇલ માટે આ ૩.૫ mm કોમન છે. આની પીન માં બે અલગ પ્રકાર હોય છે જેને TRS અને TRRS સેટિંગ હોય છે. નીચેની ફોટો માં દેખાય છે. આહી બતાવેલા સેટિંગ વધારે પડતા pc માટે વપરાય છે જયારે બીજા ઓડિયો ડીવાઈસ માટે અલગ સેટિંગ વપરાય છે.
